­ ­FOTOGRAFISTA LIPMAN KARP

         Mało kto dzisiaj pamięta gdzie przed wojną w Skierniewicach była ulica Pamięcka. Ulica ta. podobnie jak wiele innych dawno zmieniła już swoją nazwę , podobnie jak Barania vel Barańska , Małe Glinki ,Piotrkowska , Rybna czy Podzamkowa...

        Na Pamięckiej 1 , obecnie Mszczonowskiej , mieszkał najstarszy fotograf w mieście, który nazywał się Lipman Karp. Tu urodził się i tu umarł, Historia jego rodziny jest tak naprawdę historią zakładów fotograficznych , które miał w Skierniewicach , Rawie Mazowieckiej oraz w Białej. Żoną Lipmana Karpa była Brucha z Fersztenbergów . Podobnie jak jej mąż , urodziła się w Skierniewicah. Nie wiadomo kim była z zawodu . Musiała być jednak dobrą matką i żoną skoro urodziła Lipmanowi dziewięcioro dzieci . Nie dane mu jednak było mieć syna . Wszystkie to dziewczynki, z których większość już w wieku dojrzałym były fotografistkami i pomagały tacie w pracy w atelier fotograficznym. Kilka córek związało się później z Warszawą i Łodzią , gdzie prowadziły bądź były zatrudnione w zakładach fotograficznych Jedna na pewno prowadziła po śmierci ojca zakład fotograficzny w Skierniewicach. Dwie dziewczynki zmarły mając niespełna rok. Była to Chindy Łaja Karp urodzona w listopadzie 1893 roku / zmarła 17 kwietnia 1894 roku / oraz Sura Karp urodzona w lipcu 1911 roku , a zmarła 29 lipca 1912 roku .

Pozostałe córki to :

1 Bajla Rywka Karp urodzona 15 stycznia 1895 roku z zawodu fotografistka . Mając 27 lat , dziewiątego września 1922 roku wyszła za mąż w Skierniewicach za Moszka Fogla.

2 Estera Karp , urodzona 17 grudnia 1897 roku. .

3 Perla Karp , urodzona 5 marca 1900 , z zawodu fotografistka . Mając 26 lat wyszła za mąż w Skierniewicach 15 kwietnia 1926 roku za Szmula Abramowicza – fotografa , artystę malarza , mającego w dniu ślubu 36 lat.

4. Chana Karp , urodzona 16 marca 1902 roku , zawodu fotografistka

5. Szejwa Karp , urodzona 14 marca 1904 roku , z zawodu fotografistka.

6.Sura Karp , urodzona 19 sierpnia 1906 roku , z zawodu fotografistka

7.Rojza Karp urodzona 15 kwietnia 1910 roku

        Kiedy kilka miesięcy temu opublikowałem artykuł pt „Lady ze Skierniewic” podałem zgodnie za Yad Vashem , imiona córek w wersji angielskojęzycznej. Teraz wiem , że Khana Karp to Chana Karp , Szewa Karp to Szejwa Karp a Varda Gilboa / z domu Karp / to Rojza Karp.

        Historia życia Rojzy Karp zafascynowała nie tylko mnie i stała sie tematem dalszych poszukiwań. . Wspólnie z Yael Ben , studentką z Izraela cały czas szukamy rodziny Rojzy Karp / Vardy Gilboa / w tym kraju . Udało się już nam odnaleźć adres w Tel Awiwie pod którym Varda Gilboa mieszkała - jeszcze w 1999 roku. Udało się także odnaleźć jej numer telefonu. Niestety telefon dzisiaj milczy , a Varda Gilboa najprawdopodobniej już nie żyje. Gdyby żyła miałaby dzisiaj przeszło sto lat. Kim była z zawodu mieszkając w Tel Awiwie w jednej z najdroższych dzielnic miasta ? Czy miała rodzinę ? Czy umarła w samotności ?......Podobnych pytań jest wiele , ale niestety kolejne z nich tak jak i poprzednie o Rojzę Karp pozostają jak dotychczas bez odpowiedzi . Nie znaczy to wcale ,że tak będzie zawsze i Rojza Karp umierając w dalekim kraju zabrała wszystkie rodzinne tajemnice do grobu.

        ­Lipman Karp / syn Fiszla i Łaji / zmarł w Skierniewicach 27 marca 1924 roku , mając niespełna 53 lata. Świadkami ujętymi w akcie zgonu byli Mordka Fersztenberg z zawodu stolarz oraz Abram Altschuler , kamasznik ze Skierniewic. . Próżno jednak dzisiaj szukać grobu Lipmana Karpa na skierniewickim cmentarzu. Grób fotografa , podobnie jak wiele innych został zniszczony podczas drugiej wojny światowej. Tak więc po Lipmanie Karp ze Skierniewic pozostały tylko fotografie, które wykonywał w swoich atelier. Ile takich fotografii jest jeszcze w albumach rodzinnych skierniewiczan - trudno określić. Każda taka fotografia jest jednak świadectwem jego pracy i obecności wśród skierniewickiej społeczności.

        Bardzo często pozostają po naszych przodkach tylko małe tekturki z fotograficznych atelier. Często tak naprawdę nie wiadomo gdzie są ich groby , a nasza wiedza o ich życiu jest zwykle znikoma. Tak więc wszystko co pozostaje po człowieku to tylko ta stara fotografia ...Jakby jej nie było , nie byłoby nic poza , czasem tylko , ulotnym wspomnieniem kogoś starszego z bliższej lub dalszej rodziny . Po Lipmanie Karp pozostało, jak sądzę , jednak znacznie więcej. Oczywiście pozostały liczne fotografie z jego atelier , ale także , gdzieś w dalekim Tel Awiwie , a może w Jerozolimie czy w innym mieście jego rodzina .... . Chciałbym bardzo rodzinę tę odnaleźć ... gdziekolwiek jest ... i pokazać miejsca gdzie kiedyś ich przodek mieszkał i fotografował .....

Waldemar Bronicz

Fotografia : Skierniewiccy amanci i ławeczka Zakłady Lipmana Karp Rawa Mazowiecka , Skierniewice.
Ze zbiorów autora ­

 ­